Stads- en dorpsfoto’s
Dat foto’s soms meer zeggen dan duizend woorden zal zeker ook op onze voorouders van toepassing zijn. Stamboomvorsers ook wel genealogen genoemd zijn naast standaardgegevens ook vaak op zoek naar beelden en verhalen van hun voorouders. De commotie over het openbaar worden van het Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging (CABR) is daar een goed voorbeeld van. Daaraan hebben we in de Werkgroep Genealogie al enkele keren aandacht aan geschonken.
Tekst: J.M.(Han) Bleyenbergh
Sinds het eind van de 19e eeuw zijn fotografen erop uitgetrokken om stads-en dorpsgezichten vast te leggen op de gevoelige plaat. Het is interessant om je in die bronnen te verdiepen. Het levert vaak verassend beeldmateriaal op en niet zelden kom je nog oude familieleden en hun buurtbewoners tegen. Wanneer een fotograaf met camera, statief en een zwarte afdeklap in het straatbeeld verscheen stroomden vaak drommen mensen toe om zich te laten vereeuwigen. Met enig puzzelwerk is het vaak mogelijk om de woning van voorouders, de boerderij of buurtschap op oude foto’s terug te vinden. Het meest verassend zijn de beelden van voor de Tweede Wereldoorlog. Vooral van die plaatsen die veel hebben geleden van beschietingen, bombardementen en inundatie. Denk aan Westkapelle, Middelburg en de dorpen en stadjes in West Zeeuws Vlaanderen. Nog meer verbazing leveren de plaatjes op van vóór 1900.
Als je voorouders in de bouw actief waren, dan is het mogelijk het werk van hun hand op oude postkaarten terug te zien. Mijn voorouders waren kleine aannemers die hun vak meester waren. Zonder daar ooit iets van mijn vader of familie te hebben gehoord – ze waren er blijkbaar niet trots genoeg voor – heb ik in parochie-en gemeentearchieven terug gevonden dat mijn grootvader en overgrootvader en hun broers de kerken hebben gebouwd van Boschkapelle, Lamswaarde, Clinge, IJzendijke en Kapellebrug. Door het kerkbestuur van Hansweert zijn de gebroeders gevraag om voor de bouw van hun kerk in 1870 te willen inschrijven. Daarnaast bouwden ze scholen, pastorieën, douanekantoren en het gemeentehuis van Philippine. Ondanks hun beperkte scholing waren ze blijkbaar is staat om onder leiding van gerenommeerde architecten heel wat voor elkaar te krijgen. De meeste van hun bouwwerken - enkele met torens tot wel 45 meter - staan er nog steeds. Het is indrukwekkend om deze bouwwerken op oude foto’s in hun oorspronkelijke omgeving terug te zien.
Een andere voorouder van moeders kant was medeoprichter rond 1780 van de Meestoof (meekrapstoof) in Walsoorden. Een van de weinige, misschien wel de enige stoof die in Zeeuws-Vlaanderen overeind is gebleven. Tot na 1960 is deze door mijn grootvader gebruikt als magazijn en opslagplaats voor bouwmaterialen.
Zo zie je maar: “Er is geen betere brug naar het verleden dan een scherpe foto” (Michiel Hendryckx, fotograaf en schrijver). Daarom gaan we het in onze bijeenkomsten in de Burgerij in Vlissingen hebben over de vindplaatsen van dit oude beeldmateriaal en nemen we alvast een kijkje in enkele grote verzamelingen.
